Zespół z Instytutu Biologii Chorób Zakaźnych Maksa Plancka w Berlinie w Niemczech opracował nową szczepionkę przeciw gruźlicy o wysokiej skuteczności.
Gruźlica, powodująca śmierć 2,5 miliona osób i dziewięć milionów nowych zachorowań rocznie, jest, obok wirusa HIV/ AIDS, odpowiedzialna za największą liczbę ofiar chorób zakaźnych na świecie. Szacuje się, że jedna trzecia ludności na świecie jest zarażona prątkami gruźlicy. Początkowo patogeny pozostają w uśpieniu. Choroba pojawia się później u około dziesięciu procent zarażonych osób, u których rozwija się objawowa, zakaźna postać gruźlicy.
Dostępna jest szczepionka przeciw gruźlicy pod nazwą BCG. Jednakże BCG nie chroni przed najczęściej występującą postacią choroby: gruźlicą płuc u dorosłych. Szczególny niepokój budzi fakt, że liczba patogenów, które stają się odporne na konwencjonalne leki, stale rośnie. Dane podawane przez Światową Organizację Zdrowia wskazują, że około 50 mln ludzi na świecie jest zarażonych szczepami uodpornionymi wielokierunkowo. Zatem skuteczna szczepionka przeciw gruźlicy jest obecnie bardziej potrzebna niż kiedykolwiek.
W marcu 2004 r. z okazji Światowego Dnia Gruźlicy, w Niemczech uruchomiono inicjatywę badawczą finansowaną z budżetu federalnego, mającą na celu opracowanie takiej szczepionki. Naukowcy z Instytutu Biologii Chorób Zakaźnych Maksa Plancka (MPIIB) w Berlinie, pod kierownictwem profesora Stefana H. E. Kaufmanna, opracowali bardzo obiecującą potencjalną szczepionkę. W jej skład wchodzą osłabione bakterie blisko spokrewnione z patogenem gruźlicy – Mycobacterium tuberculosis. Przez wiele dziesięcioleci BCG dowiodła, że jest szczepionką bezpieczną, ale niestety brak jej skuteczności. Chroni dzieci przed pewnymi postaciami gruźlicy, nie gwarantuje jednak żadnego zabezpieczenia przed gruźlicą płuc, która jak dotąd jest najczęstszą postacią tej choroby.
Uznaje się, że ochrona zapewniania przez dotychczasową szczepionkę BCG ma charakter ograniczony, ponieważ bakterie BCG są ukryte w komórkach organizmu, wewnątrz tak zwanych fagosomów. Dlatego też grupa profesora Kaufmanna wprowadziła kod genetyczny listeriolizyny – białka które powoduje perforację fagosomów, udostępniając w ten sposób komórki BCG systemowi immunologicznemu w celu wytworzenia odporności. W procesie rekombinacji została utworzona szczepionka BCG powodująca ekspresję listeriolizyny, która, jak dowiedziono, stymuluje dużo bardziej efektywną ochronę przed gruźlicą niż obecnie używana szczepionka. Nowa szczepionka wywołuje śmierć zainfekowanych komórek nosiciela, prowadząc do pobudzania ochrony przez komórki dendrytyczne o najsilniejszej prezentacji antygenu.
W rezultacie w badaniach przedklinicznych osiągnięto wyższy stopień ochrony przed gruźlicą płuc. Co istotne, nowa szczepionka zabezpiecza również przed klinicznie wyizolowanymi bakteriami z rodziny pekińskiej. Te klinicznie wyizolowane patogeny są często uodpornione na szereg leków i bardziej agresywne, dlatego też zaczęły rozprzestrzeniać się na całym świecie. Przyjęto, że pojawiły się one jako reakcja na leczenie farmakologiczne i szczepionki. Nowa BCG opracowana z zastosowaniem metod inżynierii genetycznej może zapewnić skuteczny środek przeciw temu zagrożeniu.
Licencja na szczepionkę została przyznana firmie Vakzine Projekt Management, która przeprowadzi badania kliniczne na początku 2006 r.
Tekst artykułu zamieszczonego w magazynie Journal of Clinical Investigations można pobrać ze strony:
http://www.jci.org/cgi/reprint/JCI24617v1
Uwagi: Publikacja źródłowa: Leander Grode et al. Increased vaccine efficacy against tuberculosis of recombinant Mycobacterium bovis bacille Calmette-Guérin mutants that secrete listeriolysin. Journal of Clinical Investigations, 18 sierpnia 2005 r.
Kategoria: Różne
Źródło danych: Max Planck Institute for Infection Biology
Referencje dokumentu: Instytut Maksa Plancka
Indeks tematyczny: Medycyna, zdrowie; Badania Naukowe
RCN: 24323
http://cordis.europa.eu/fetch?CALLER=PL_NEWS&ACTION=D&DOC=87&CAT=NEWS&QUERY=0123e0a06e03:a134:378da394&RCN=24323
